Nếu sản dịch không được đẩy ra ngoài một cách bình thường và bị ứ đọng lại trong tử cung, hiện tượng này được gọi là ứ sản dịch. Đây là một biến chứng hậu sản nguy hiểm nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Vậy dấu hiệu ứ sản dịch sau sinh như thế nào? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài phân tích sức khỏe mẹ sau sinh sau đây.
Ứ sản dịch là gì?
Ứ sản dịch (hay còn gọi là bế sản dịch) là tình trạng sản dịch sau sinh không được tống xuất hết ra ngoài mà bị giữ lại trong buồng tử cung. Hiện tượng này thường xảy ra trong vòng 1–2 tuần đầu sau sinh, đặc biệt phổ biến hơn ở các sản phụ sinh mổ, hoặc người có cơ địa tử cung co hồi kém.
Sản dịch bình thường sẽ được đào thải trong khoảng 4–6 tuần sau sinh, theo từng giai đoạn: máu đỏ, máu hồng, rồi dần dần là dịch nhầy trong suốt. Nếu quá trình này bị gián đoạn hoặc diễn ra bất thường, có thể dẫn tới nguy cơ nhiễm trùng và ảnh hưởng tới khả năng hồi phục của sản phụ.
Ứ sản dịch là tình trạng sản dịch sau sinh không được tống xuất hết ra ngoài
Nguyên nhân gây ứ sản dịch
Một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến ứ sản dịch bao gồm:
- Tử cung co hồi kém: Sau sinh, tử cung phải co bóp để trở lại kích thước ban đầu và đẩy sản dịch ra ngoài. Nếu tử cung co kém hoặc chậm co, sản dịch sẽ bị ứ đọng.
- Cổ tử cung đóng sớm: Khi cổ tử cung đóng lại quá nhanh, sản dịch không có lối thoát ra ngoài.
- Sót nhau thai hoặc màng nhau: Nếu nhau thai không được lấy hết sau sinh, phần nhau còn sót lại sẽ gây cản trở sự thoát sản dịch.
- Nhiễm trùng hậu sản: Viêm nhiễm sau sinh có thể gây sưng tấy, làm cản trở dòng chảy sản dịch.
- Nằm nhiều, ít vận động: Việc ít vận động sau sinh khiến tử cung co bóp chậm hơn, không hỗ trợ tốt cho quá trình đẩy sản dịch ra ngoài.
- Sinh mổ: Tỷ lệ ứ sản dịch ở các sản phụ sinh mổ thường cao hơn so với sinh thường do quá trình co hồi tử cung bị ảnh hưởng và đau sau mổ khiến mẹ hạn chế vận động.
Viêm nhiễm sau sinh có thể gây sưng tấy, làm cản trở dòng chảy sản dịch
Dấu hiệu nhận biết ứ sản dịch sau sinh
Nhận biết sớm dấu hiệu ứ sản dịch là rất quan trọng để kịp thời xử lý, tránh biến chứng. Các dấu hiệu phổ biến nhất bao gồm:
Ít hoặc không có sản dịch sau vài ngày sinh
Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất. Trong những ngày đầu sau sinh, sản dịch thường ra nhiều và màu đỏ tươi. Nếu sản phụ đột ngột ít sản dịch hoặc không có sau 3–5 ngày đầu thì cần nghi ngờ đến hiện tượng ứ đọng.
Sản dịch có mùi hôi, màu bất thường
Sản dịch bình thường sẽ không có mùi hoặc có mùi nhẹ, không gây khó chịu. Khi sản dịch có mùi hôi tanh, màu nâu sẫm, xanh, vàng, thì có thể là dấu hiệu nhiễm trùng do ứ dịch kéo dài.
Đau bụng dưới, tử cung căng cứng
Cảm giác đau tức ở vùng bụng dưới, đôi khi từng cơn dữ dội, đi kèm tử cung căng, sờ vào thấy đau, có thể là do tử cung đang cố gắng co bóp để đẩy sản dịch ra nhưng không thành công.
Dấu hiệu nhận biết ứ sản dịch – Sốt, ớn lạnh
Đây là dấu hiệu cho thấy đã có hiện tượng viêm nhiễm. Sản dịch bị ứ đọng có thể tạo môi trường cho vi khuẩn phát triển, gây sốt và triệu chứng toàn thân như mệt mỏi, lạnh run.
Tử cung co hồi kém
Khi khám hậu sản, nếu bác sĩ nhận thấy tử cung của mẹ không co lại như mong đợi (vẫn to và mềm), có thể là do bị ứ dịch.
Dấu hiệu nhận biết ứ sản dịch sau sinh
Biến chứng nếu không điều trị kịp thời
Ứ sản dịch nếu không được xử lý kịp thời có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm:
- Viêm nội mạc tử cung: Đây là biến chứng phổ biến nhất, gây đau, sốt, và nếu nặng có thể dẫn tới nhiễm trùng huyết.
- Áp xe tử cung: Sản dịch bị ứ lâu ngày có thể hình thành ổ mủ, gây tổn thương tử cung.
- Nguy cơ vô sinh thứ phát: Viêm nhiễm kéo dài có thể ảnh hưởng tới niêm mạc tử cung và ống dẫn trứng, làm giảm khả năng thụ thai trong tương lai.
- Phải can thiệp ngoại khoa: Trong trường hợp nặng, sản phụ có thể phải hút buồng tử cung, thậm chí cắt tử cung nếu biến chứng đe dọa tính mạng.
Phòng ngừa và hướng xử lý ứ sản dịch
Sau khi tìm hiểu những dấu hiệu nhận biết ứ sản dịch, chúng ta cùng phân tích cách phòng ngừa ứ sản dịch sau sinh:
Phòng ngừa ứ sản dịch sau sinh
- Vận động nhẹ nhàng sớm sau sinh để kích thích tử cung co bóp.
- Cho con bú thường xuyên vì hormone oxytocin tiết ra khi bú mẹ sẽ giúp tử cung co hồi tốt hơn.
- Vệ sinh vùng kín sạch sẽ, tránh viêm nhiễm.
- Tái khám sau sinh đúng hẹn.
Xử lý khi có dấu hiệu ứ sản dịch
Khi nghi ngờ bị ứ sản dịch, sản phụ cần đến ngay cơ sở y tế để được kiểm tra bằng siêu âm, xét nghiệm máu, và thăm khám tử cung. Tùy mức độ mà bác sĩ có thể:
Xem thêm: Tình trạng sản dịch hết rồi lại ra máu nâu có sao không?
Xem thêm: Sản dịch sau sinh bao nhiêu ngày thì hết là bình thường?
- Kê thuốc co tử cung (như oxytocin, misoprostol).
- Dùng kháng sinh nếu có nhiễm trùng.
- Hút buồng tử cung nếu sản dịch không tự thoát ra được.
- Theo dõi sát mạch, nhiệt độ, huyết trắng, và lượng sản dịch.
Trên đây là một số thông tin liên quan đến việc tìm hiểu những dấu hiệu ứ sản dịch sau sinh chuẩn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi chia sẻ đã giúp bạn hiểu rõ hơn về chủ đề này.